Op bezoek in de Italiaanse sneeuwkanonnenfabriek van TechnoAlpin

Zo werkt een sneeuwkanon!

Door: Pauline van der Waal

Ze zijn inmiddels dusdanig gemeengoed geworden, dat ze je waarschijnlijk bijna niet meer opvallen. Een doorsnee skigebied kan namelijk allang niet meer zonder: het sneeuwkanon. Ik ging daarom op bezoek in de sneeuwkanonnenfabriek van TechnoAlpin in Bozen (Bolzano) in Italië. De Amerikanen waren eerst, in dit geval. Daar waren ze er rond de veertiger jaren van de vorige eeuw bij toeval achter gekomen dat een tuinsproeier bij koud weer sneeuw produceert. De Amerikanen bekwaamden zich daarna verder in de ontwikkeling van sneeuwkanonnen.

Tot begin jaren ’80 was een sneeuwkanon nog niet bekend in Europa. In 1983, na een paar belabberde winters, importeerden de Italianen enkele sneeuwkanonnen uit Amerika. Maar… sneeuw maken, ho maar! Het bleek dat het Europese klimaat warmer en minder droog was dan het Amerikaanse, en de sneeuwkanonnen konden in een moeite door naar de schroot.

Ontwikkeling in Obereggen, Zuid-Tirol, Italië

Twee mannen uit het plaatsje Obereggen, tegenwoordig bekend van het skigebied Latemar, begonnen aan de sneeuwkanonnen te sleutelen. Dit waren Walter Rieder en Georg Eisath, managers van het skigebied. Met landbouwonderdelen en een hoop uitproberen bouwden ze een prototype. En verdomd, het ding maakte sneeuw, ook in de Italiaanse winter. Het skigebied zag de potentie, nam het prototype af, en zorgde zo voor de financiering om te kunnen doorontwikkelen. In 1990 noemden de heren het inmiddels florerende bedrijf TechnoAlpin.

Elke week rollen 70-80 kanonnen van de band

Met de steeds warmere winters wordt de vraag naar sneeuwkanonnen ook steeds groter. Het productietempo is de afgelopen jaren dan ook flink opgevoerd. Per jaar komen er zo’n 7000 kanonnen uit de fabriek rollen. Dit zijn 3000 grote ronde kanonnen, en 4000 zogenaamde lansen. Inmiddels heeft TechnoAlpin filialen in alle wintersportlanden, maar ook China en Turkije.

In totaal leveren ze aan meer dan 50 landen, van Europa tot Nieuw-Zeeland en van Argentinië tot Zuid-Afrika. Vergeet ook de indoorskihallen niet die van sneeuw voorzien moeten worden, zoals die in China, Caïro, Doha en Jakarta. Tot slot worden de kanonnen ingezet bij stadsevenementen waarbij sneeuw nodig is, zoals een Big Air event of biathlon door de straten van de stad.

Verschil tussen een kanon en een lans

Qua uiterlijk zie je meteen het verschil tussen een kanon en een lans, maar de werking is grotendeels hetzelfde. Een lans heeft geen propeller zoals een kanon. Dat betekent dat je op een brede piste liefst een kanon wilt, zodat je de sneeuw goed kunt verspreiden. Op een smal bergpad ga je dan juist voor een lans, aangezien je die gerichter kunt inzetten. De productie van een lans is wel een stuk minder (ongeveer een derde van wat een kanon kan), maar de hoeveelheid energie die gebruikt wordt gaat ongeveer gelijk op. Hierdoor is een lans een stuk zuiniger dan een kanon.

Maar hoe werkt het nou, sneeuw maken?

Het eerste wat keer op keer wordt benadrukt, is dat we deze vorm van sneeuw géén kunstsneeuw of artificial snow moeten noemen, maar technische sneeuw. Qua samenstelling en productie werkt een sneeuwkanon namelijk exact hetzelfde als moeder natuur. Sneeuw wordt gevormd vanaf een temperatuur van -1 tot 0 graden Celsius. Als de lucht heel droog is, kan het ook nog met 1 tot 2 graden.

Sneeuw ontstaat door water met druk naar buiten te sproeien. Wanneer er dan contact komt met de buitenlucht en de combinatie van water en lucht snel kan uitzetten, ontstaan er sneeuwkristallen. Bij een hoge luchtvochtigheid ontstaat er geen sneeuw, want dan kan de lucht geen water meer opnemen.

Veel mensen denken dat er ook nog iets kunstmatigs wordt toegevoegd om sneeuw te maken. Dat is niet het geval, alleen lucht en schoon water. Als de sneeuw smelt, komt dit water namelijk weer in de grond en het oppervlaktewater terecht, waar zowel dieren -denk maar aan de koeien op de alm in de zomer- en mensen van eten en drinken.

En de ontwikkeling staat niet stil

De techniek om sneeuw te maken is in al die jaren nagenoeg hetzelfde gebleven. Aan de andere kant is de technische vooruitgang gigantisch te noemen. Tegenstanders van technische sneeuw en sneeuwkanonnen verfoeien de hoeveelheid water en energie die nodig is om skiërs ook in sneeuwarme winters van de pistes te laten genieten. De sneeuwkanonnen en -lansen worden daarom steeds zuiniger.

Elke nieuwe generatie sneeuwkanonnen gebruikt minder water en stroom dan de vorige, soms wel tot in de tientallen procenten. Grote skigebieden kopen daarom regelmatig nieuwe kanonnen. Afgeschreven worden de oude echter niet. Deze worden gereviseerd en vervolgens geplaatst in kleinere of minder veeleisende gebieden.

Laatste technische snufjes

Een nieuw kanon kost zo tussen de € 28.000 en € 40.000. En dan ben je er nog niet. Er komt nog minstens evenzoveel bij aan software, leidingen en andere randapparatuur. Zo zijn gehele skigebieden tegenwoordig vanuit één controlekamer te bedienen, terwijl vroeger een medewerker elk kanon met de hand aan of uit moest zetten.

Ook wordt er steeds meer gebruik gemaakt van technische snufjes. Zo wordt de sneeuwhoogte automatisch gemeten, waardoor er bekeken wordt welke kanonnen aan of uit moeten om niet onnodig sneeuw te produceren. Daarnaast wordt de weersvoorspelling meegenomen. Zijn de omstandigheden om sneeuw te maken morgen beter dan vandaag, dan zingen we het nog een dagje uit en beginnen we morgen met sneeuwen.

De slogan is dan ook niet voor niets ‘Making the best possible snow’.

Meer over skiën in Zuid-Tirol

Na een bezoekje en de uitleg over de sneeuwkanonnen, was skiën in de bakermat van het sneeuwkanon niet meer hetzelfde. Tijdens de tochten door Obereggen, maar ook de andere gebieden hier in de buurt, kwamen we in ieder geval genoeg sneeuwkanonnen tegen. Ook gingen we in Carezza skiën met Florian Eisath, Olympisch skiër én zoon van de man die het sneeuwkanon in Italië en de rest van de wereld groot maakte: Georg Eisath.

Nieuwsgierig hoe skiën in deze perfecte sneeuw voelt? Bekijk dan de video die ik maakte van mijn trip naar de gebieden Obereggen, Carezza (Karersee) en Drei Zinnen, of lees het reisverslag.

Nog niet genoeg gezien van sneeuwkanonnen?

Ok, ik geef toe, het is een beetje nerdig dit filmpje, maar als je meer wilt zien van de fabriek de werking van sneeuwkanonnen, loont het de moeite deze video te bekijken. Kun je er echt geen genoeg van krijgen, check dan even de site van TechnoAlpin.

Alle foto’s: Pauline van der Waal